4.000 yılı aşkın bir süredir kuduz dünyanın hemen her köşesini tehdit etmekte ve ortadan kaldırılması için büyük çaba sarf edilmektedir. Batı Avrupa, Kuzey Amerika, Japonya, Güney Kore ve Latin Amerika'nın bazı bölgelerinde ortadan kaldırılmış olmasına rağmen, viral hastalık Afrika ve Asya'nın büyük bölümünde hala mevcuttur.
Kuduz, insanlar dahil, memelilerin merkezi sinir sistemini etkileyen önemli viral bir hastalıktır. Kuduz Hastalığı özellikle memeli hayvanlar başta olmak üzere neredeyse hayvan türlerinin çoğunda görülür ve insanlara da bulaşır. Bulaşma ağırlıklı olarak kuduz hayvanın ısırması ile olur. Mevcut yaralara enfekte salyanın bulaşması, tırmalama gibi mekanik ya da gıda yoluyla bulaşabildiği de bildirilmiştir. Semptomlar ortaya çıktıktan sonra, hastalık hem hayvanlar hem de insanlar için ölümcüldür.
Kuduz hala yaygın bir küresel tehdittir. Dünya nüfusunun yarısı endemik bir bölgede yaşamaktadır ve ölümlerin% 80'inden fazlası, sağlık eğitimi kampanyalarına ve ısırık sonrası profilaksinin sınırlı veya mevcut olmadığı kırsal alanlarda meydana gelmektedir. Afrika ve Asya, dünyanın ölümcül vakalarının % 95'inden fazlasıyla insan ölüm riski en yüksek olan alanlardır. Aynı zamanda bu bölgeler köpek kuduzunun en az kontrol edildiği bölgelerdir.
Her yıl kuduzdan yaklaşık 59.000 kişi ölmekte olup, bu ölümlerin çoğunu, gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklar oluşturmaktadır. İnsan vakalarının yüzde doksandan çoğu kuduz enfekte köpeklerin ısırması sonucuyla oluşmaktadır.
Her yıl 28 Eylülde düzenlenen Dünya Kuduz Günü, 2007 yılında insanlara, kuduz hastalığının önlenmesi konusunda farkındalığın arttırılması için ortak hareket etme imkânını sunan ve Kuduzla Mücadele Küresel Birliği tarafından başlatılan bir gündür. 28 Eylül'de, uluslararası toplum, kuduza karşı mücadeleyi desteklemek için bir araya gelmektedir. Bu amaca yönelik Dünya Kuduz Günü, eylem ve farkındalık yaratma günü ortaya çıkmaktadır. Bu harekete katılmak için küresel çapta birçok aktivite yapılmaktadır.
2030 yılına kadar köpek kaynaklı kuduz insan ölümlerini sona erdirmek için Küresel Stratejik Plan; 2015 yılında yapılan küresel bir eylem çağrısına yanıt olarak, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Kuduz Kontrolü için Küresel İttifak (GARC “Global Alliance for Rabies Control") tarafından geliştirildi.
Kuduz bulaşmasının devam etmesinden kaynaklanan bu zorluklara yanıt olarak, Kuduzla Mücadele Küresel Birliği (GARC) bu sorunun çözümünde öncü bir rol üstlenmiştir. Bu çabanın ön saflarında Kuduza Karşı Topluluklar (CAR “Communities Against Rabies") girişiminin başlatılması yer alıyor; bu girişim, Kuduza Şimdi Son Ver (ERN “End Rabies Now") kampanyası olarak bilinen daha geniş kapsamlı çabanın ayrılmaz bir parçasıdır.
CAR girişiminin dikkate değer bir yönü, kuduz yükünden orantısız bir şekilde etkilenen toplulukları hedef almaya yönelik kasıtlı vurgudur. Kuduzla Mücadele Küresel Birliği (GARC), dikkati ve kaynakları bu topluluklara yönlendirerek, kuduz bulaşmasının temel nedenlerini ele almayı ve yerel düzeyde sürdürülebilir çözümler oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu yaklaşım, yalnızca GARC'nin en acil zorlukları ele alma taahhüdüyle uyumlu olmakla kalmıyor, aynı zamanda kalıcı değişimin sağlanmasında topluluk katılımının önemini de vurgulamaktadır.
Tarım ve Orman Bakanlığı da, kuduz hastalığı ile mücadele amacıyla, her yıl yeniden hazırlanan Hayvan Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Programı çerçevesinde, kedi ve köpekler için ülkesel aşılama programı uygulamaktadır. Aşılamalar, her yıl Mart ve Nisan aylarında kampanya şeklinde sahipli kedi ve köpekler İl/İlçe Müdürlüklerimizce aşılanmakta ayrıca sahipsiz kedi ve köpeklerin aşılanması için yerel yönetimlere de aşı desteği sağlanmaktadır. 2022 yılında 605.058 adet kedi ve köpek kuduza karşı aşılanmıştır.
Mücadeleye katkı sağlamak üzere ülke genelinde mihrak yönetimi, mihrak araştırması, karantina, temizlik ve dezenfeksiyon, biyogüvenlik uygulamaları, hastalık hakkında farkındalık oluşturulması, yetiştiricinin ve hayvan sahiplerinin bilgilendirmesi ve paydaşlar arası işbirliği geliştirilmesi amacıyla eğitimler gerçekleştirilmektedir. Bu yapılan çalışmalar Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı ile paylaşılmaktadır.
