Trkiye Cumhuriyeti’nin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatrk’n Erzurum’a geliinin 105’inci yl dnm kentte trenlerle kutland. stanbulkap’da balayan ve Havuzba’nda devam eden trene Erzurum Valisi Mustafa ifti, 9. Kolordu ve Garnizon Komutan Tmgeneral Tevfik Algan, Erzurum Bykehir Belediye Bakan Mehmet Sekmen, yarg yeleri, askeri erkn ve kurum amirleri katld. Atatrk Ant’na elenk sunumu, sayg duruu ve akabinde okunan stiklal Mar ile devam eden trende Bakan Sekmen, gnn anlam ve nemini ifade etti. Sekmen, konumasnda u grlere yer verdi: “Erzurum, tarihin hemen her dneminde ok nemli bir rol stlenmi, gerek politik ve gerekse stratejik konumu itibariyle de, srekli igal ve savalarla kar karya kalmtr. Kadim ehrimizin birbirinden farkl medeniyetlere beiklik etmi olmas, ite tam da bu yzdendir. Erzurum insannn cesur, gz kara, fedakr, koruyan ve savunan bir nitelikte oluu da, esasen bundan dolaydr. Dnn ki; zmir, 15 Mays 1919’da Yunanllar tarafndan igal edilirken, Anadolu’dan ilk ve en byk kitlesel tepkiyi, 18 Mays 1919’da Erzurum gstermitir. Bu vesileyle Dadalar, bundan tam 105 yl nce hnca hn doldurduklar eski hkmet meydannda emperyalistlere kar adeta meydan okumulardr. Dnemin Belediye Bakan Zakir Grbz Bey’in; tilaf Devletleri’nin stanbul temsilcileri ile ABD Bakan Wilson’a gnderdii ders niteliindeki telgraf ise, Erzurum’un ve Dadalarn hrriyete ve bamszla ne kadar dkn olduunun en somut kantlarndan birisidir. Zakir Bey; gnderdii telgrafta u ifadelere yer vermitir: ‘gal glerine gre; Mslman olmaktan baka bir suu olmayan Trk, yok edilmek istenmektedir… Biz, sonucu ne olursa olsun zmir’in yanndayz ve topramzn bandayz… lm imdiden setik, haberiniz olsun!..’ te milletin birlik ve beraberliini tam anlamyla ifade ediyor olmas asndan Erzurum’da sergilenen bu duru, Gazi Mustafa Kemal Paa’y daha da cesaretlendirmi ve Paa Erzurum’daki bu mitingin ardndan ynn hemen ertesi gn Samsun’a evirmitir.”
“ERZURUM, MLL RUH VE RADENN SEMBOLDR.”
Bakan Sekmen, Erzurum’un milli ruh ve iradenin sembol ehirlerinden biri olduunu kaydetti. Sekmen, yle devam etti: “Mustafa Kemal Paa’nn Erzurum’a geldii 3 Temmuz 1919’da Ilca’da karlat Mezar arkal Mevlt Aa’nn, tarihe altn harflerle geecek o szlerinden Byk Nutkunda da vgyle bahsetmesi Erzurum’un Anadolu iin ne kadar nemli olduunu en byk kantdr. Mezar arkal Mevlt Aa’nn; ‘Duydum ki, Erzurum’u Ermenilere vereceklermi… Hele geldim bakaym ki, kimin maln kime veriyor bunlar!’ eklindeki szleri, Mustafa Kemal Atatrk’e bundan 105 yl nce, yani tam da bugn ‘Bu milletle neler yaplmaz ki!’ dedirtmitir… Nitekim yle de olmutur… Bamszlk davasna inanm yce Trk milletinin balatt milli mcadele davas, nce kongre salonlarna, ardndan meclis krsleri ve cephelere tanarak, millet egemenliine dayal, bamsz yeni bir Trk devletinin temelleri atlmtr. te bu yzden Erzurum demek; Trkiye Cumhuriyeti demek, Trkiye Cumhuriyeti demek, Erzurum demektir… Erzurum, milli ruh ve iradenin sembol, bamszlk ve hrriyet aknn en gzide tarifidir. Erzurum insan, Mustafa Kemal Paa’ya 27 Austos 1919’da ‘Fahri Hemehrilik’ payesi vermi ve Kasm 1919 tarihinde yaplan seimlerde ise, Son Osmanl Mebuslar Meclisi’ne de Erzurum Milletvekili olarak yine Gazi Paa’y semitir. te bu nedenle ‘Erzurum’ demek ‘Cumhuriyeti kuran ehir’ demektir, ‘Erzurum’ demek ‘Trkiye Cumhuriyeti’ demektir.” Konumann ardndan iirler okundu, halk oyunlar ve mehteran ekibi gsteri yapt. te yandan buradaki trenin ardndan Vali ifti, Bakan Sekmen ve beraberindekiler Atatrk Evi’ni gezdi.
